Pussy Riot apenaŭ bezonas apartan prezentadon - ĉu en Rusio, ĉu eksterlande. Mi jam blogis pri la plej fama ago de tiu ĉi punko-grupo kaj nun mi publikigas mian esperantigon de la malferma letero de Nadja Tolokonnikova, 23-jara junulino, malliberigita por du jaroj pro tiu punka diservo. Mi penis laŭeble sekvi la stilon de la originalo (dankon al Andreas Künzli pro la skrupula lingva revizio) kaj komentis la vortojn kaj realaĵojn, kiuj povus esti nekonataj por alilandanoj. Mi aldonu, ke la malsatstriko estis mallongdaŭra kaj finiĝis jam la 1-an de oktobro pro la malbona sanstato de la junulino.
Lunde, la 23-an de septembro mi komencas malsatstrikon. Tio estas ekstrema rimedo, sed mi tute certas, ke tio estas la sola ebla eliro por mi el la nuna situacio.
La administracio de la puntendaro rifuzas aŭskulti min. Sed mi ne rezignu je miaj postuloj, mi ne sidu silente, senproteste rigardante kiel pro sklavaj vivkondiĉoj en la puntendaro falas surteren homoj. Mi postulas la observadon de la homaj rajtoj en la puntendaro, mi postulas sekvi la leĝon en la mordvia punejo. Mi postulas konsideri nin homoj, ne sklavoj.
Jam pasis unu jaron da tempo kiam mi alvenis en la puntendaro-14 (laŭvorte: korektiga kolonio) en la mordvia vilaĝo Parca. Kiel diras la prizonulinoj, “kiu ne malliberulis enMordvio, tiu entute ne malliberulis”. Pri la mordviaj punejoj oni komencis rakonti al mi ankoraŭ en la enketprizono-6 en Moskvo. Plej kruela reĝimo, plej longa labortago, plej ekstrema senrajteco. La kondamnitojn, sendotajn al Mordvio, oni adiaŭas kvazaŭ kiel ekzekutotajn. Ĝis la plej lasta momento oni esperas: “Ĉu eble vi tamen ne iros al Mordvio? Ĉu tio preteriros vin?” Tio ne preteriris min kaj aŭtune de 2012 mi alvenis en la puntendara regiono borde de la rivero Parca.
Mordvio renkontis min per la vortoj de la vic-direktoro de la puntendaro, subkolonelo Kuprijanov, kiu fakte estras nian puntendaron-14: “Kaj vi sciu: laŭ politikaj opinioj mi estas stalinisto”. Alia estro (ili regas la punejon duope), kolonelo Kulagin, jam en la unua tago alvokis min por konversacio, kies celo estis igi min agnoski mian kulpon. “En via vivo okazis malfeliĉo, ĉu ne? Vi estas malliberigita por du jaroj. Kiam en la vivo de homo okazas malfeliĉo, do li kutime ŝanĝas siajn opiniojn. Vi devas agnoski vian kulpon por pli frue liberiĝi laŭ la kondiĉoj de la provliberigo. Se vi ne faros tion, do la provliberigo ne okazos”. Mi tuj diris al la estro, ke mi estos laboranta nur ok horojn tage, kiel fiksite de la Laborkodo. “La kodo estas la kodo, sed plej gravas plenumi la normon de la produktado. Se vi ne plenumos ĝin, do vi restos por plilongiga labortago. Kaj entute, ĉi tie ni ne nur tiajn [obstinulojn. – S. Belov] rompadis!”, kolonelo Kulagin respondis.
Mia tuta brigado en la kudrosekcio [ordinare la prizonulinoj okupiĝas pri kudrado. – S. Belov] laboras po 16-17 horoj tage. De 07.30 ĝis 00.30. La dormo okupas en la plej bona kazo kvar horojn tage. La ripoztago okazas unufoje en unu monato kaj duono. Preskaŭ ĉiuj dimanĉoj estas laboraj. La prizonuloj skribas petojn por labori dimanĉe kun la esprimo “laŭ mia deziro”. Kompreneble neniu deziro ekzistas. Sed tiujn petskribojn oni faras devige, laŭ la postuloj de la estraro kaj de la prizonulinoj, kiuj transsendas la volon de la estraro.
Malobei (ne skribi peton pri dimanĉa laboro, do ne iri al la laboro, kiu daŭros ĝis la unua nokte) neniu kuraĝas. Iu 50-jara virino petis foriri al la loĝa zono ne je la horo 00.30, sed je 20.00 por enlitiĝi je 22.00 kaj almenaŭ unufoje semajne dormi ok horojn. Ŝi malbone fartis, ŝi havas altan sangopremon. Responde al tio estis aranĝita taĉmenta [prizonuloj en rusiaj punejoj estas organizitaj en taĉmentoj, po 50-100 homoj; ordinare la prizonulo apartenas al la sama taĉmento ĝis sia liberiĝo aŭ translokiĝo. – S. Belov] kunveno, kie oni edifis la virinon, prikraĉis, humiligis kaj stampis ŝin kiel nenionfaranton. “Ĉu vi volas dormi pli ol la aliaj? Do oni devus plugigi vin, ĉevalo!” Kiam iu el la brigado ne iras al la laborejo pro kuracista forpermeso, do ankaŭ tiun oni subpremas. “Mi kudris eĉ kun la temperaturo 40, nenio terura okazis. Ĉu vi pensis, kiu estos kudranta anstataŭ vi?”
Mia loĝtaĉmento en la tendaro renkontis min per la vortoj de la prizonulino, kiu ĝisfinas sian naŭjaron: “La sbiroj timos subpremaĉi vin. Ili volas fari tion per la manoj de la prizonulinoj!” La reĝimo en la puntendaro vere estas aranĝita tiel, ke la subpremado de la volo de homo, la timigo de li, lia transformado en senvortan sklavon estas farata per la manoj de la kondamnitoj, okupantaj postenojn de brigadaj ĉeflaboristoj kaj taĉmentaj ĉefuloj, kiuj ricevas ordonojn de la estroj.
Por subteni la disciplinon kaj obeemon, estas vaste uzata la sistemo de neformalaj punoj: “restadi en la lokejo [krimĵargonaĵo kiu signifas “la parton de la puntendara teritorio, apartigita de la aliaj per pikdrata barilo; ĉiu puntendaro konsistas el pluraj lokejoj. – S. Belov] ĝis la enlitiĝo” (malpermeso eniri la barakon – ĉu aŭtune, ĉu vintre; en la 2-a taĉmento, konsistanta el handikapuloj kaj pensiuloj, loĝas virino, kiu dum la tagarestado en la lokejo frostvundis siajn manojn kaj piedojn tiel, ke oni devis amputi unu kruron kaj kelkajn manfingrojn), “fermi la higienon” (malpermeso lavi sin kaj viziti la necesejon), “fermi la manĝejon kaj la tetrinkejon” (malpermeso manĝi sian propran manĝaĵon, trinki siajn trinkaĵojn). Estas kaj amuze, kaj terure, kiam plenkreska virino ĉirkaŭ 40-jara parolas: “Do, hodiaŭ ni estas punitaj!! Jen estas interese, ĉu morgaŭ oni denove punos nin?” Ŝi ne rajtas eliri la laborejon por pisi, nek rajtas preni biskviton el sia saketo. Malpermesite.
Revanta nur pri domo kaj gluto da teo, elĉerpita, nervoza, la malpura kondamnitulino iĝas obeema materialo en la manoj de la administracio, konsideranta nin nur senpaga laborforto. Ekzemple, en junio de 2013 mia salajro estis 29 (dudek naŭ!) rubloj [iom malpli ol $1. – S. Belov]. Dume, tage la brigado kudras 150 policistajn kostumojn. Kien iras la mono, ricevita kontraŭ ili?Por tute ŝanĝi iun aparataron oni kelkfoje donis al la tendaro monon. Sed la estraro nur refarbis la kudromaŝinojn per la manoj de la prizonuloj. Ni kudras pere de morale kaj fizike kadukiĝinta aparataro. Laŭ la Laborkodo, kaze ke la nivelo de la aparataro ne konformas al la moderna industria kvalito, la labornormoj devus esti malaltigitaj kompare kun la ordinaraj industriaj normoj. Sed la normoj nur kreskas. Salte kaj subite. “Se oni montros al ili, ke oni povus fari ĝis 100 kostumojn, do ili plialtigos la bazon [bazan normon. – S. Belov] ĝis 120!” diras la spertaj motoristinoj. Kaj ne eblas ne fari – alikaze estos punita la tuta taĉmento, la tuta brigado. Punita, ekzemple, per plurhora komuna starado sur laplaco. Sen rajto viziti la necesejon. Sen rajto preni guton da akvo.
Antaŭ du semajnoj la labornormo por ĉiuj brigadoj de la puntendaro estis arbitre plialtigita je 50 unuoj. Kaj se antaŭe la bazo konsistis el 100 kostumoj tage, do nun ĝi egalas al 150 policistaj kostumoj. Laŭ la Laborkodo pri la ŝanĝo de la labornormo, la laboristoj devas esti avertitaj ne pli malfrue ol du monatojn anticipe. En la puntendaro-14 ni simple vekiĝas iutage kun nova labornormo, ĉar tion ekdeziris la estraro de nia “ŝvitejo” (tiel la kondamnitoj nomas la puntendaron). La kvanto de homoj en la brigado malkreskas (pro liberiĝo aŭ forveturao), sed la normo plu kreskas – do la restintoj devas labori ĉiam pli kaj pli.
La mekanikistoj diras, ke la pecoj bezonataj por la riparado de la aparataro mankas kaj mankos: “Mankas pecoj! Kiam ili estos? Ĉu vi ne loĝas en Rusio por nefari tiajn demandojn?” En la unuaj monatoj en la industria zono [parto de la puntendaro, destinita por la produktado. – S. Belov] mi preskaŭ lernis la profesion de mekanikisto. Devige kaj memstare. Mi atakis la kudromaŝinon kun ŝraŭbilo en la mano kaj kun la arda espero ripari ĝin. La manoj estis trabatitaj de la kudriloj kaj gratitaj, la sango disŝmiriĝas sur la tablo, sed vi tamen penas kudri. Ĉar vi estas parto de la muntobenda fabriko kaj vi devas samrange al spertaj kudristinoj plenumi vian operacion. Kaj la diabla maŝino difektiĝas kaj difektiĝas. Ĉar vi estas novulo kaj en tendaraj kondiĉoj kiam mankas altkvalita aparataro, al vi oni donas kompreneble la plej aĉan motoron de la mondo. Kaj jen la motoro denove paneis kaj vi denove kuras por serĉi mekanikiston (kiun ne eblas trovi). Kaj oni krias al vi, insultas vin pro tio, ke vi fiaskigas la planon. Lernokurso pri kudrado en la puntendaro ne ekzistas. Novulojn oni tuj sidigas ĉe la kudromaŝino kaj taskigas plenumi iun operacion.
“Se vi ne estus Tolokonnikova, do oni jam delonge vin ******* [subkomprenatas sakraĵo kun la signifo “bati, perforti”. – S. Belov]” diras la prizonulinoj proksimaj al la estroj. Tiel ja estas, aliajn oni batas. Pro malsukceso en la laboro. Laŭ la renoj, laŭ la vizaĝo. Batas la kondamnitoj mem kaj neniu batado en la ina tendaro okazas sen la aprobo kaj scio de la administracio. Antaŭ jaro, antaŭ mia alveno, oni ĝismorte batis iun ciganinon en la 3-a taĉmento (la 3-a taĉmento estas “premtaĉmento” [krimĵargona vorto. – S. Belov], kien oni metas tiujn, kiujn necesas submeti al ĉiutaga batado). Ŝi mortis en la malsanulejo de la puntendaro-14. La fakton de la morto la administracio sukcesis kaŝi: kiel kialon oni indikis apopleksion. En alia taĉmento la malsukcesintajn novajn kudristinojn oni malvestigadis kaj igis kudri nudaj. Neniu kuraĝas turni sin kun plendo al la administracio, ĉar la administracio nur ridetos responde kaj lasos onin reen al la taĉmento, kie la “denunculinon” oni batos laŭ la ordono de la sama administracio. Por la estraro de la puntendaro komforta estas la kontrolebla dedovŝĉino [neoficiala kaj punenda ordo, kiam pli frue rekrutitaj soldatoj aŭ malliberigitaj prizonuloj havas neformalan privilegion, do humiligas novulojn kvazaŭ „avoj“ (ruse: ded). – S. Belov] kiel rimedo subigi la prizonulojn al la totala reĝimo de senrajteco.
Kiuj memoras en la puntendaro-14 la 2010-an jaron, la jaron de incendioj kaj fumo, rakontis, ke dum la fajro alrampis la murojn de la punejo, la kondamnitoj plu iris al la industria zono kaj plenumis la normon. Homo estis malbone videbla du metrojn for pro la fumo, sed, supermetinte sur la vizaĝojn malsekajn bendojn, ili plu kudris. Al la tagmanĝo en la kantino oni ne iris pro la ekstrema fumiĝo. Kelkaj virinoj rakontis kiel ili, ege malsataj, skribis tiutempe taglibrojn, en kiuj ili penis registri la terurajn okazintaĵojn. Kiam la incendioj finiĝis, la sekureca sekcio de la punejo diligente serĉoprenis tiujn taglibrojn, por ke nenio traliku al la ekstera mondo.
La sanitaraj kondiĉoj de la puntendaro estas aranĝitaj tiel, ke la prizonulo sentu sin senrajta malpura besto. Kaj kvankam en la taĉmentoj ekzistas higienaj ĉambroj, en la edukpunaj ĉeloj de la puntendaro estas establita la unueca “komuna higieno”, tio estas ĉambro kun spaco por kvin homoj, kien la tuta puntendaro (800 homoj) devas alveni por lavi sin. Lavi nin en la higienaj ĉambroj, aranĝitaj en niaj barakoj, ni ne devas, tio estus tro komforta. En la “komuna higieno” okazas ĉiama interpremiĝo, kaj la inoj kun pelvoj penas laŭeble pli rapide lavi “sian manĝigilon” (kiel oni diras en Mordvio), grimpante surkape unu al la alia. La rajton lavi la kapon ni uzas unufoje semajne. Tamen eĉ tiu lavtago de tempo al tempo estas nuligita. La kialo – paneo de la pumpilo aŭ ŝtopiĝo de la kanalizo. Fojfoje po du aŭ tri semajnoj la taĉmento ne povis lavi sin.
Kiam la kanalizo ŝtopiĝas, el la higienaj ĉambroj fontanas urino kaj amase forflugas fekaĵo. Sed purigan kablon la puntendaro ne havas. La vestolavado okazas unutage semajne. La lavejo aspektas kiel malgranda ĉambro kun tri kranoj, el kiuj ŝprucetas malvarma akvo.
Supozeble pro la samaj edukceloj, al la kondamnitoj ĉiam estas disdonata nur malmoliĝinta pano, avide akvodiluita lakto, ĉiam ranca milia kaĉo kaj nur putraj terpomoj. Ĉi-somere al la puntendaro oni pogrande alportadis sakojn da glitaĉaj nigraj terpomtuberoj. Per tio oni manĝigis nin.
Pri la vivkondiĉaj kaj produktadaj malordoj en la puntendaro-14 oni povus paroli senĉese. Sed mia ĉefa riproĉo al la puntendaro troviĝas en alia kampo. Ĝi konsistas en tio, ke la administracio de la puntendaro plej severe malhelpas, ke iuj ajn plendoj kaj deklaroj rilataj al la puntendaro-14 forlasu ties murojn. Mia ĉefa riproĉo al la estraro estas, ke ili silentigas la homojn. Sen ignori plej malnoblajn kaj kovardajn metodojn. De tiu problemo devenas ĉio alia – la troaltigita normo, la 16-hora labortago, ktp. La estraro sentas sin nepunebla kaj sentime subpremas la prizonulojn ĉiam pli kaj pli. Mi ne povis kompreni la kialojn pro kiuj ĉiuj silentas ĝis mi mem alfrontis tiun obstaklomonton, falontan sur iunprizonulon, kiu kuraĝis agi. Plendoj simple ne foriras de la puntendaro. La sola ŝanco estas turni sin kun plendo pere de parencoj aŭ la advokato. La administracio ja, vanta kaj venĝema, uzas ĉiujn mekanismojn por subpremi la prizonulon, por kompreni: neniu pli bone fartos pro siaj plendoj, sed estos nur pli malbone. Estas uzata la metodo de kolektiva puno – se vi plendas, ke mankas varma akvo, do oni tute malŝaltos ĝin.
En majo de 2013 mia advokato Dmitrij Dinze turnis sin al la prokurorejo kun plendo pri la vivkondiĉoj en la puntendaro-14. La vic-direktoro de la puntendaro, subkolonelo Kuprijanov, tuj aranĝis en la punejo neelteneblajn kondiĉojn. Priserĉo sekvis priserĉon, lavango de denuncoj pri ĉiuj miaj konatoj, forpreno de varmaj vestoj kaj minaco forpreni la varmajn ŝuojn. En la fabriko oni venĝas sin per komplikaj produktoperacioj, plialtigo de la labornormo kaj artefarita fuŝproduktado. La komandestrino de proksima taĉmento kaj dekstra mano de subkolonelo Kuprijanov senkaŝe instigis la kondamnitojn tranĉi produktaĵojn pri kiuj mi respondecis en la fabriko, por ke estiĝu preteksto forsendi min al la punkarcero pro lezo de “ŝtataj havaĵoj”. Ŝi ankaŭ ordonis al la kondamnitoj de sia taĉmento provoki interbatiĝon kun mi.
Ĉion oni povas elteni. Ĉion, kio rilatas nur al vi mem. Sed la kolektiva puntendara edukmetodo signifas ion alian. Kune kun vi suferas via taĉmento, la tuta puntendaro. Kaj, kiu estas la plej malhonesta afero, ke suferas homoj, kiuj jam iĝis karaj al vi. Al unu mia amikino oni rifuzis la provliberigon, por kiu ŝi atendis sep jarojn, diligente superplenumante la labornormon en la fabriko. Oni punis ŝin pro tio, ke ŝi trinkis kun mi teon. La saman tagon subkolonelo Kuprijanov translokigis ŝin al alia taĉmento. Alian mian bonan konatinon, virinon tre inteligentan, oni transĵetis en premtaĉmenton por ĉiutaga batado pro tio, ke ŝi legis kaj pridiskutis kun mi iun dokumenton de la Ministerio pri justico [al tiu ministerio subiĝas ĉiuj punejoj. – S. Belov] – la “Regularon de la interna ordo de la punejoj”. Pri ĉiuj, kiuj interkomunikis kun mi, estis preparitaj denuncoj. Al mi estis dolorige, ke suferas homoj proksimaj al mi. Subkolonelo Kuprijanov rikane diris al mi tiam: “Certe vi jam tute ne havas amikojn!” kaj li klarigis, ke ĉio okazas pro la plendoj de advokato Dinze.
Hodiaŭ mi komprenas, ke mi devintus malsatstriki jam en majo, ankoraŭ en tiu situacio, sed rigardante la teruregan premilon, kiu estis ŝaltita rilate la aliajn kondamnitojn, mi haltigis la plendoprocezon kontraŭ la puntendaro.Antaŭ tri semajnoj, la 30-an de aŭgusto, mi turnis min al subkolonelo Kuprijanov kun la plendo, keoni garantiu al ĉiuj kondamnitoj en la brigado, en kiu mi laboras, okhoran dormon. Temis pri mallongigo de la labortago de 16 al 12 horoj. “Bone, de lundo la brigado laboros eĉ po ok horoj”,li respondis. Mi scias, ke tio estas laŭvica kaptilo, ĉar dum ok horoj estas fizike neeble plenumi nian troaltigitan labornormon. Do, la brigado malsukcesos kaj estos punita. “Kaj se ili ekscios, ke tio okazis pro vi – daŭrigis la subkolonelo, – do vi certe jam neniam plu malbonfartos, ĉar ne eblas malbonfarti en la transa mondo”. La subkolonelo paŭzis. “Kaj krome – vi neniam petu pri ĉiuj. Petu nur pri vi mem. Mi laboris multajn jarojn en puntendaroj kaj ĉiam tiu, kiu alvenis al mi peti pri ĉiuj, foriris de mia kabineto rekte al la punkarcero. Sed vi estas la unua, al kiu tio nun ne okazos”.
Fojon post fojo oni provokis min konflikti kaj batali, sed ĉu sencas konflikti kun tiuj, kiuj ne havas propran volon kaj agas laŭ la ordono de la administracio?
La mordviaj kondamnitoj timas sian propran ombron. Ili estas tute timigitaj. Kaj se ankoraŭ hieraŭ ili ĉiuj bonfavoris kaj petegis vin – “faru almenaŭ ion pri la 16-hora fabriklaboro!”, do, post kiam sur min falegis la estrara premilo, ili ĉiuj eĉtimas paroli kun mi.
Mi turnis min al la administracio kun la propono solvi la konflikton, ke la estroj liberigu min de la artefarita premo, kaŭzata de la prizonulinoj kontrolataj de ili; kaj la puntendaronde la sklava laboro, reduktante la labortagon kaj ŝanĝante la normon, kiun la inoj devas plenumi, konforme al la leĝo. Sed responde al tiola premado nur plifortiĝis. Do, ekde la 23-a de septembro mi komencas malsatstrikon kaj rifuzas plenumi la sklavlaboron en la puntendaro ĝis la puntendara estraro komencos respekti la leĝojn kaj konsideri la kondamnitajn inojn ne kiel brutaron forĵetitan el la leĝokampo por la bezonoj de la kudroindustrio, sed kiel homojn.