La europa lingvo-problemo: la engaghigho de radikaluloj
Daure levighas de pluraj flankoj alarmaj vochoj pri endangherigo de lingvoj kauze de la altrudo de la angla kaj elstaraj politikistoj, kiel Casini kaj Andreotti, kvankam daure ghenantaj per la uzo de la esprimo “question time” dum parlamentaj laboroj, subskribas , kune kun tute respektindaj intelektuloj, ankorau unu plian manifeston lingvodefendan .
La paladino de la itala, Francesco Sabatini, prezidanto de tre prestigha itala lingva akademio “Accademia della Crusca”, donacas nun al ni en artikolo sur Corriere della Sera la felichigan novajhon ke post kvin jaroj da intensa laboro flanke de insitucioj kaj akademioj kiuj okupighas pri lingvoj en la 15 landoj de Europa Unio, oni alvenis al deklaro ke chiuj europaj lingvoj estas komuna proprajho de chiu loghanto de la kontinento. Kaj konsekvence de tio…sufichas koni 3 lingvojn (inkluzive de la angla memkompreneble) por solvi bonege la problemon. Nur endas ne porgesi ke, por bone koni lingvon kun la celo ghin uzi por la vivo kaj laboro, oni kalkulis ke estas necesaj 10.000 horoj da studado kaj praktikado, kvankam Sabatini kredas je la granda povo de teknologioj aplikeblaj al la problemoj de lingvoj kaj edukado.
Dum de unu flano multoblighas manifestadoj de deprimigho pro dekadenco de la patruja idiomo, sen tamen minimuma konkreta propono por solvi la problemon, kaj de alia flanko oni jubilas je la magia eltrovajho de la tri lingvoj por chiu, la tieldirita “individua pluralismo”, la radikaluloj forte strebas per siaj iniciatoj por kunvokigi europan konferencon pri lingvoj kaj por enkonduki la internacian lingvon en la lernejojn.
Jen la komuniko pri la renkonto Stanzani-Pagano kun Ministro Moratti kun la anonco de granda sukceso de ERA kaj pri la alvoko lanchita de eurodeputito Marco Cappato por ke oni kunvoku la Konferencon pri Lingvoj (gb)
RENKONTO STANZANI-PAGANO KUN MINISTRO MORATTI
La itala Ministro pri instruado Letizia Moratti, konklude de sia longa interparolo kun la prezidanto de la TRP (Transnacia Radikala Partio) Sergio Stanziani kaj kun la generala segretario de ERA ( Esperanto Radikala Asocio), konfirmis sian intereson por la libervola aligho de lernejaj institucioj kiuj partoprenos la projekton de ERA pri eksperimentado de la internacia lingvo kaj sian pretecon alpreni konon – post la itala prezidanteco de Europa Unio - pri la nivelo de interesigho de la europaj landoj, atentigante tuj pri tiu iniciato la Europan Komisaron pri kulturo.
Ministro Moratti konigis, male, ke la itala registaro ne havas la eblecon kunvoki dum chi tiu jaro la europan Konferencon pri lingvoj –kiel proponite de ERA- ankau konsidere de baldaua prezento de “Prilingva Plano” fare de Europa Komisiono.
La prezidanto de TRP Sergio Stanzani kaj la segretario de ERA Giorgio Pagano atentigis krome pri aliaj iniciatoj kaj precipe pri tiu pri “partnereco” por eksperimentado en italaj kaj aliaj europaj landoj de esperanto ekster studplanoj ankau kiel rimedo por plifaciligi la lernadon de fremdaj lingvoj. Tiu programo, kiu kuntrenas sendube pridebatindajn aspektojn, kiel ekzemple la nesufiche pritraktatan temon de trejnado de instruistoj, evidentigis konkorde la necesan daurigon de interrilatado precipe per la jam de longe flegitaj kontaktoj inter ERA kaj la kompetentaj staboj de la Ministerio pri Instruado, unuavice Direkcio pri Internaciaj Rilatoj che kiu oni antauvidas interparolo post kelkaj tagoj.
La originalo de chi tiu komuniko estas interkonsentita kun Ministro Moratti..
POR STARTIGA KONFERENCO PRI LINGVOJ EN EUROPO
Al lauvica Prezidanto de EuropaUnio, Hon. Silvio Berlusconi
Al lauvica Prezidanto de Konsilio de Ministroj pri Instruado, Letizia Moratti
Al Prezidanto de Europa Komisiono, Romano Prodi
Al Prezidanto de Europa Parlamento, Hon. Pat Cox
En majo 2004 la plivastigho de E.U. alportos pluajn 9 lingvojn kaj 75 milionojn da novaj civitanoj kun kiuj interkomunikadi, plialtigante ghis 20 la nombron de la oficialaj lingvoj de la Unio.
La problemo de lingva komunikado en la instituciaro kaj inter la europaj civitanoj atingas tial senprecedencan nivelon de komplekseco kaj graveco.
La institucioj de E.U. shajne emas alfronti la problemon de lingvoj kaj de lingva komunikado en Europo aparte: unuflanke protektisma asistado de iuj lingvoj, majoritataj au minoritataj, aliflanke politikistoj kaj funkciuloj ghuas lingvajn privilegiojn kaj do ekzistas la problemo de lingva interkomunikado inter la diversaj institucioj kaj fine, pere de la membro-Shtatoj, la interkomunikado inter institucioj kaj civitanoj. Kiel solvi la problemon de interkomunikado inter civitanoj oni lasas al hazardoj:
- civitano kiu vizitis nur la devigan lernejon ne povas lerni kontentige iun ajn fremdan lingvon kaj estas kondamnita al komunikado nur kun samnacianoj.
- civitano kiu elektis fremdan lingvon dum studjaroj ech post devigo povos komuniki, eventuale, nur kun parto de la pli ol 400-miliona loghantaro de la nova Europo.
En tia malkohera, hazarda kaj senregula situacio, Europa Unio shajnas ankorau ne ekkonscii, ke, lau la lasta 'Atlaso de la endangheraj lingvoj', publikigita de Unesco en 2002, 60% el la europaj lingvoj jam nun estas estingighantaj, kaj ke tial la europa lingvo-problemo estas tute tre urgha.
Konsiderante, ke en la nunaj monatoj la Europaj institucioj reprilaboras, malantau fermitaj pordoj, siajn fundamentajn regulojn; ke la Europa Komisiono estas pretiganta agad-planon pri lingvo-plureco kaj lingvo-lernado; ke disvolvighas interkonsultado por prilabori novajn europajn programojn pri instruado ghenerala kaj faka kaj pri junularo kiuj, post 2006, anstatauos nunajn programojn Socrates, Tempus, Leonardo kaj Youth (junularo).
Ni petas, ke estu urghe kunvokata la unua 'Konferenco pri lingvoj en Europo', kiu politike, kaj kun partopreno de la organizoj de civitanoj interesitaj, alfrontu la problemojn koncernantajn europan lingvan komunikadon:
1. Ekzamenante la nunan lingvo-politikon en la Institucioj de Europa Unio, kiu riskas kaoson.
2. Alfrontante la gheneralan lingvo-politikon de la Unio, ekde lingvo-instruado en la lernejoj.
3. Sin pridemandante kiel, kaj post kiom da tempo, oni sukcesos ebligi senperan transnacian interkomunikadon de unuopaj civitanoj, sendepende de iliaj ekonomiaj eblecoj, agho au instruiteco.
--------------------
Inter lundo 2003-10-13, kiam la alvoko estas lanchita, kaj merkredo 2003-10-15, subskribis 34 Parlamentanoj, inter kiuj, krom chiuj radikaluloj (Emma Bonino, Marco Cappato, Gianfranco Dell'Alba, Benedetto Della Vedova, Olivier Dupuis, Marco Pannella, Maurizio Turco): Armando Cossutta (Grupo de europa maldekstro); Antonio Di Pietro (Europa partio de liberaluloj, demokratoj kaj reformuloj); Monica Frassoni, Kun-Prezidantino de la Verdul-grupo che Europa parlamento (Ep); Vincenzo Lavarra (Europa socialisma partio); Pasqualina Napoletano, Delegaci-estrino de Ds ('maldekstraj demokratuloj') en Ep; Guido Podestà, Vic-Prezidanto de Ep; Luciana Sbarbati (Europa partio de liberaluloj, demokratoj kaj reformuloj); Mariotto Segni (Unio por Europo de nacioj); Antonio Tajani, delegaciestro de Forza Italia ('Forton, Italio') che Ep.
***********************************************************************************************